GỐM THÁI LAN TÌM THẤY TẠI BẢO LỘC (LÂM ĐỒNG) Phạm Hữu Công

Các loại hiện vật Thái Lan có các màu men chủ yếu là : men ngọc celadon, men ngọc ngả màu nước dưa, men nâu chocolate, men trắng trên vẽ nâu sắt. Thủ pháp trang trí hoa văn là các loại in khuôn, cắt gọt và vẽ hoặc dập trên men. Hoa văn thể hiện trên các loại hình thường tương tự nhau.
    - Đĩa: thường là men ngọc, một số sản phẩm miệng được cắt gọt hình cánh hoa, lòng đĩa từ miệng xuống vai là những vòng tròn đồng tâm, đoạn thân thể hiện băng hoa văn hoa lá dây cách điệu. Đế để mộc không men. Thành ngoài đĩa được cắt gọt dáng sọc dưa hoặc cánh sen.
    - Hũ : thường có 2 quai đối xứng ngay vị trí cổ và vai hũ. Hũ cũng có các loại men như trên. Loại men ngọc trang trí như các loại đĩa nhưng từ cổ xuống vai nhiều vòng tròn hơn. Trên thân hũ để trơn hoặc có một băng hoa văn gạch chéo kiểu nan đan. Đế để mộc. Một số hũ men nâu  quanh thân được cạo lõm thành những đường khuyết sâu khoảng 0,3mm để tạo dáng như trái dưa.
    - Bát: có 2 loại men ngọc và men trắng vẽ nâu trên men. Loại men ngọc hoa văn tương tự như ở hũ: hoa văn nan đan hoặc hoa lá dây in khuôn. Thành trong và thành ngoài trang trí tương tự nhau. Loại men trắng vẽ nâu trên men trang trí cũng tương tự với các băng nâu trên miệng, kế tiếp là hoa văn vẽ hoặc dập bông hoặc dập cánh hoa. Trung tâm đĩa là vòng tròn “cakra” (vòng tròn xoay những tia từ trái sang phải – mặt trời xoắn ốc?). Đặc biệt là dấu vết con kê 5 chấu trên lòng bát rất rõ ràng.
    Căn cứ vào những đặc trưng hoa văn và kiểu dáng có thể thấy:
    - Các loại men ngọc celadon hoặc men ngọc ngả màu nước dưa là loại gốm Sawankhalok Thái Lan niên đại thế kỷ 14 đến giữa thế kỷ 16.
    - Loại men trắng vẽ cakra là loại gốm Sukhothai Thái Lan niên đại thế kỷ 14-15
    Hiện vật Thái Lan tìm thấy tại Bảo Lộc (Lâm Đồng) là một phát hiện thú vị minh chứng cho cuộc sống khá phong phú của cư dân Nam Tây Nguyên đương thời. Những hiện vật trong sưu tập Nguyễn Đức Tùng tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam – TP.HCM đã cùng cuộc khai quật Đại Làng- Đại Lào ở Bảo Lộc (Lâm Đồng) từ năm 1983 – 1993 những hiện vật mới góp phần làm rõ hơn lịch sử Nam Tây Nguyên thế kỷ 14-16. 

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.    Sở Văn hoá Thông tin Lâm Đồng – Những sưu tập gốm sứ ở Lâm Đồng, Đà Lạt - 2000.
2.    Charles Nelson Spinks, Ph. D - The ceramic ware of Siam – The Siam society, Bangkok, 1965.
3.    Kraisri - Sambampaeng glazed pottery – 1960.
4.    Roxanna M.Brown - The ceramics of South-East Asia, Their dating and Identification, Oxford University press, 1991.
5.    The Oriental Ceramic Society of Hong Kong and The Urban Council, Hong Kong – South- East Asian and Chinese trade Pottery – Hong Kong Museum of Art, 1979.