Công tác triển lãm lưu động - Đỗ Như Kiếm

Bảo tàng Lịch sử – Tp. Hồ Chí Minh đã có hoạt động thiết thực bằng chương trình đưa “Bảo tàng đến với công chúng, đến với học đường”, nhằm giúp cho thế hệ trẻ nói chung và học sinh các cấp nói riêng có thêm điều kiện tiếp cận với những tư liệu, hình ảnh liên quan đến lịch sử – văn hóa của dân tộc qua các thời kỳ, để hiểu biết lịch sử nước nhà, và cũng là điều kiện củng cố kiến thức đã học ở nhà trường và góp phần vào việc giáo dục truyền thống yêu nước, yêu độc lập, tự do, truyền thống văn hóa, truyền thống lao động sáng tạo của các thế hệ ông cha, qua đó nâng cao lòng tự hào dân tộc và ý thức được trách nhiệm của công dân trong việc góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh.

Được sự chỉ đạo của Ban Giám đốc Bảo tàng Lịch sử – Tp. Hồ Chí Minh, hai tổ chức Công đoàn và Chi đoàn cùng phối hợp chọn lựa chắt lọc những tư liệu hình ảnh về những chặng đường của lịch sử Việt Nam, những nét văn hóa cơ bản nhất của cộng đồng các dân tộc trên lãnh thổ từ chính những thông tin của các phòng triển lãm tại Bảo tàng với tiêu chí:

- Phương tiện gọn nhẹ, cơ động khi đi triển lãm, dùng được nhiều lần.

- Nội dung triển lãm phải đảm bảo tính khách quan, khoa học, với nội dung cô đọng để người xem dễ hiểu dễ nhớ.

- Sử dụng các biện pháp kỹ thuật để tạo điều kiện cho khách tham quan cảm thụ nội dung triển lãm một cách hiệu quả nhất.

          - Hình thức mỹ thuật thể hiện phải nêu bật được chủ đề tư tưởng cũng như nội dung triển lãm, đồng thời phải phù hợp với thị hiếu thẩm mỹ của đa số khách tham quan.

II- Quá trình hoạt động triển lãm lưu động gắn với nhiệm vụ chính trị của Chi Đoàn, Công Đoàn:

Sau khi được sự chỉ đạo của Ban giám đốc BT về công tác triển lãm lưu động, mà lực lượng thực hiện nòng cốt là Đoàn viên Chi đoàn. Đầu năm 1999, tổ chức Chi đoàn đã có sự phối hợp chặt chẽ với phòng TBTT thực hiện bộ triển lãm lưu động đầu tiên: “Lịch sử Việt nam qua tư liệu và hình ảnh”, sử dụng trên 300 tư liệu và ảnh minh họa các giai đoạn lịch sử Việt Nam từ thời Nguyên thủy đến năm 1995. Chuyên đề này được thể hiện trên 20 pano bằng gỗ chân sắt, một số hiện vật và tủ trưng bày. Khi di chuyển, tất cả dụng cụ được chở trên 2 chiếc xe tải…

Những ngày đầu thực hiện chương trình, thực sự vô cùng nặng nhọc do công việc mới mẻ và di chuyển triển lãm một khối lượng tư liệu khá lớn, thi công trong thời gian ngắn (vận chuyển và triển lãm trong ngày). Chi đoàn đã huy động gần như toàn bộ lực lượng Đoàn viên của Bảo tàng cùng tham gia. Nhiệm vụ tuy vất vả nhưng với tinh thần xung kích của thanh niên nên hết đợt triển lãm này đến đợt khác đều hoàn thành tốt, để lại nhiều kỷ niệm đẹp với công chúng khắp nơi.

          Trong quá trình làm việc, Bảo tàng vừa học hỏi, rút kinh nghiệm và không ngừng nghiên cứu áp dụng những thành tự mới của kỹ thuật để cố gắng tìm cách tạo mọi điều kiện tốt nhất để tiếp cận công chúng. Từ năm 2003, Bảo tàng cải tiến phương tiện triển lãm, liên tục cho ra đời những bộ triển lãm lưu động được in trên vải cực kỳ gọn nhẹ và mang tính cơ động cao khi mang đi triển lãm, vừa tiết kiệm được sức người sức của mà phục vụ công chúng được tốt hơn: “Văn hóa các dân tộc phía Nam”, “Những phát hiện mới về Hoàng thành Thăng Long”, “Lịch sử Việt Nam qua tư liệu và hình ảnh”, “Thời đại Hùng Vương”

Các chuyên đề này đã thực hiện rất tốt nhiệm vụ chính trị của Bảo tàng trong thời kỳ mới: “Xã hội hóa hoạt động bảo tàng”, hưởng ứng phong trào áng áng văn hóa của thành phố “Mùa hè xanh, Kỳ nghỉ hồng”. Những bộ triểm lãm này đã theo bước chân của các bạn đoàn viên thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh của Bảo tàng đi đến các trường học, vào các vùng sâu vùng xa của thành phố, cụ thể là đã triển lãm  17 cuộc tại 14 trường THCS, THPT tại thành phố, trong đó 4 lần triển lãm tại Cần Giờ (trường cấp II, III Bình Khánh – 3 lần, trường Cần Thạnh – 1 lần, trường Lê Hồng Phong – 2 lần). Đặc biệt Bảo tàng cũng triển lãm tại các trường ở tỉnh bạn: Trà Vinh 3 trường (trường THCS Duyên Hải, THCS Long Hữu, THCS Hiệp Thạnh), Bến Tre 2 trường (trường cấp 1-2 xã Thới An, trường cấp 2-3 huyện Chợ Lách). Các cuộc triển lãm này đã đem lại thành công tốt đẹp, phần lớn học sinh các trường sau đó đã tỏ ra thích thú hơn với việc học Sử.

Ngoài ra, nhằm  phục vụ những đối tượng không có điều kiện đến Bảo tàng, Bảo tàng đã phối hợp với các Bảo tàng địa phương như: Lạng Sơn, Lâm Đồng, Đak Lak, Gia Lai, Khánh Hoà, Trà Vinh, An giang, Sóc Trăng, Côn Đảo… và những đơn vị lực lượng vũ trang, đồn biên phòng, trường học (PTCS, PTTH và Đại học), xí nghiệp, nhà máy, công ty, công viên, làng thiếu niên, nhà văn hóa, trung tâm văn hoá các quận huyện…

Trong những năm qua đã có hơn 50 cuộc triển lãm tại nhiều tỉnh thành trong cả nước và 16 quận huyện của thành phố Hồ Chí Minh. Hoạt động triển lãm lưu động đã thiết thực góp phần trang bị thêm kiến thức khoa học lịch sử, đồng thời giới thiệu cho người dân biết về Bảo tàng, và qua đó nhân dân thấy được trách nhiệm của Bảo tàng và của nhân dân trong sự nghiệp bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa dân tộc, kết quả cho thấy sau mỗi đợt triển lãm lưu động, số lượng người hiểu biết về Bảo tàng càng tăng rõ rệt.